جهیزیه و حق استرداد آن توسط زوجه - موسسه حقوقی وکیل خانواده
مهریه

جهیزیه و حق استرداد آن توسط زوجه

هر چند قانونگذار تهیه لوازم منزل را، به عنوان جزئی از نفقه زوجه، برعهده مرد نهاده است؛ اما بنابر یک رسم و آیین سنتی و دیرینه، در کشور ما، تمام یا بخش وسیعی از اثاثیه منزل، و وسایل لازم برای زندگی مشترک را زوجه تأمین می کند. متأسفانه بسیاری از مردان، برای انتقام جویی و یا به دلیل خودخواهی و بی انصافی و …، به هنگام طلاق، فسخ نکاح و …، از استرداد و پس دادن این اموال به مالک واقعی اش خودداری کرده؛ و یا آن را برای خود به فروش می رسانند و … . گروه تخصصی خانواده قصد دارد در این مقاله، به منظور حمایت از حقوق بانوان، به شرح و توضیح عواقب و ضمانت اجراهای حقوقی و کیفری ممانعت شوهر نسبت به استرداد جهیزیه همسر خویش بپردازد.

تعریف جهیزیهجهیزیه چیست؟

به اموالی که زن به هنگام ازدواج، با خود به منزل شوهر می برد؛ جهیزیه گویند. که ممکن است این اموال را، خانواده اش به او هدیه داده باشند؛ و یا اینکه خود وی خریده باشد.

مالک جهیزیه کیست؟

شکی نیست که زن مالک جهیزیه می باشد. چون نه به طور صریح و واضح، آن اموال را به شوهرش می بخشد؛ و نه عرف چنین برداشتی می نماید. سیاهه جهیزیه نیز، که به امضای دو طرف و خانواده هایشان می رسد؛ دلالت بر مالکیت زن نسبت به لوازم ذکرشده در آن دارد. زیرا درغیراینصورت دلیلی ندارد که لیستی تهیه شود؛ و به تأیید دیگران برسد.

زن به دلیل مالکیت خود بر جهیزیه، می تواند هرگونه تصمیمی را درمورد آن اموال بگیرد. بفروشد؛ بخشد و … . و شوهر نمی تواند مانع اقدامات او شود. چون نه مالک آن لوازم است؛ و نه تهیه وسایل منزل، از وظایف او به شمار می آید.

مالک شیربها کیست؟

دررابطه با شیربها، -که معمولاً کمک هزینه ای است که شوهر، برای تهیه لوازم منزل به همسر خود می پردازد؛ و گاهی اوقات نیز مرد، براثر توافقی که بین او و زن صورت می گیرد؛ چند دستگاه از لوازم سنگین و گران قیمت خانه، مثل یخچال، گاز، کمد و … را می خرد- باید بیان داشت که اگر نام و مشخصات اموالی که شوهر خریده؛ و یا با پول او خریداری شده؛ در سیاهه یا لیست جهیزیه قیدشده؛ و به امضای او نیز رسیده باشد؛ پس آن وسایل متعلق به زن بوده؛ و شوهر نمی تواند نسبت به آنها ادعایی نماید.

درهرحال مالکیت شیربها با زوجه است. و این امر ازطریق شهادت شهود و … نیز، قابل اثبات است. مگراینکه معلوم شود قصد زوجین، چیز دیگری بوده است نه گرفتن شیربها. چون ازنظر عرف، و با استنباط از به باورهای رایج بین مردم، شیربها را نمی توان پس گرفت.

نحوه اثبات مالکیت زوجه نسبت به اثاث منزل

در اینکه زن مالک جهیزیه خود است؛ شکی وجودندارد. اما واقعاً چگونه می تواند اثبات کند که کدامیک از لوازم منزل، جزء جهیزیه او است؟ در این رابطه به توصیه های گروه تخصصی وکیل خانواده توجه کنید:

  1. لازم است به هنگام ازدواج، خانم ها اقدام به تهیه سیاهه یا همان لیست اموال جهیزیه نموده، و آن را به امضای شوهر و بعضی از اعضای خانواده او برساند.
  2. اما اگر براثر غفلت یا سهل انگاری دختر و خانواده اش، چنین لیستی تنظیم نشود؛ به نظر می رسد شهادت شهود، راهکار مناسب دیگری، جهت اثبات ادعای زن باشد.
  3. فیلمبرداری از مراسم جهاز برون و … هم، می تواند قرینه یا نشانه ای باشد برای قانع نمودن قاضی نسبت به صحت ادعای زوجه.
  4. هتر است زن به هنگام خرید جهیزیه، از فروشنده درخواست نماید که فاکتور یا سند خرید را، به نام خود او صادرکند؛ نه به نام شوهر.
  5. اما اگر با توسل به هیچیک از دلایل قانونی، امکان اثبات مالکیت زن نسبت به وسایل مورد ادعایش میسر نشد؛ آن دسته از اموالی که حسب عرف و عادت، مورد استفاده اختصاصی مرد است؛ به وی تعلق داشته؛ و وسایل مورد استفاده اختصاصی زن نیز به خود او تعلق ندارد. و آنچه که مورد استفاده مشترک آنان است؛ به طور مشترک و مساوی، به آنان تعلق خواهدیافت. خانم های محترم! نگذارید کار به اینجا بکشد! کمی هم دوراندیش باشید!

امانت داری شهر نسبت به جهیزیهحدود مسئولیت شوهر در نگهداری از جهیزیه

معمولاً بین زوجین، هیچگونه عقد یا توافقی، دررابطه با نحوه استفاده از جهیزیه وجودندارد. ولی به دلالت عرف، مرد می تواند تا پایان زندگی مشترک، از جهیزیه همسرش به صورت رایگان استفاده کند.

درمقابل، شوهر هم نباید با تقصیر، افراط و تفریط، سهل انگاری و غفلت، بی احتیاطی و سوءاستفاده های نابجا و … موجب ورود خسارت به اموال زن گردد. درغیراینصورت باید درصورت تلف مال، مثل و یا قیمت آن را پرداخت کند. و درصورت ورود عیب یا نقص به یکی از لوازم منزل، ایراد واردشده را برطرف کند.

هر مالی حتی براثر استفاده متعارف و صحیح نیز، فرسوده، کهنه و خراب می گردد. شوهر مسئول این موارد نیست. زیرا آنچه که رخ داده؛ ناشی از روند طبیعی استفاده از وسایل منزل بوده؛ و به خاطر رویدادهای طبیعی، نمی توان کسی را مسئول و مقصر دانست.

اگر هم به طور عمدی، یکی از اقلام جهیزیه را ازبین ببرد؛ مسئول جبران زیان های واردشده است.

بدیهی است که درصورت وفات زن، طلاق، فسخ نکاح و …، دیگر حق استفاده مرد از جهیزیه زوجه منتفی است. و درصورت تخلف، باید پاسخگوی اعمال خود باشد.

مجازات های قانونی سوءاستفاده شوهر از جهیزیه

اگر سوءاستفاده شوهر از اموال متعلق به همسرش، به گونه ای باشد که از نظر قانون جرم محسوب شود؛ علاوه بر جبران خسارت های واردشده به آن وسایل، که برعهده مرد بوده؛ و شکی در آن نیست؛ محکومیت کیفری او نیز، بنابر دلایل زیر دور از تصور به نظر نمی رسد:

۱- ارتکاب جرم فروش مال غیر:

  • مرد نمی تواند جهیزیه زوجه را بدون رضایت او فروخته؛ و پول آن را برای خود تصاحب کند. دراینصورت با شکایت زن و اثبات جرم در دادگاه، به مجازات حبس محکوم خواهدشد.اما اگر مرد اجناس متعلق به همسرش را بفروشد؛ ولی پول حاصل از فروش آن کالا را، به زن بازگرداند؛ مسئولیت کیفری او منتفی است.

۲- ارتکاب جرم تخریب:

  • اگر مرد به طور عمدی، یکی از اقلام جهیزیه را ازبین ببرد؛ قابل تعقیب جزایی است.

۳- ارتکاب خیانت در امانت:

  • باتوجه به اینکه شوهر، باید مانند امینی لایق و دلسوز و محتاط، در نگهداری از اموال همسرش کوشا باشد: پس ممکن است دادگاه ها درصورت تصاحب آن اموال توسط شوهر، و به شرط شکایت زن، او را به مجازات خیانت در امانت نیز محکوم کنند. مجازات این جرم، محکومیت به حبس است.

مرجع صالح برای رسیدگی به استرداد جهیزیه

زن برای پس گرفتن جهیزیه خود، ابتدا باید به دادگاه خانواده، دادخواست استرداد جهیزیه تقدیم نماید. البته اگر ارزش کل اموال مورد ادعای وی، بیست میلیون تومان و یا کمتر باشد؛ شورای حل اختلاف صالح برای رسیدگی به این موضوع خواهدبود.اگر زن، به موجب اتهاماتی مثل سرقت، تخریب عمدی، فروش مال غیر و …؛ بخواهد از شوهرش شکایت کیفری نماید؛ باید در دادسرای محل اقامت شوهر، طرح دعوا کند.

مدارک و منضمات مورد نیاز برای استرداد جهیزیه

مدارک و منضمات مورد نیاز برای استرداد جهیزیه عبارتند از:

  • کپی سند ازدواج
  • ارائه سیاهه و فهرست اقلام جهیزیه
  • به همراه داشتن کارت ملی
  • به همراه داشتن کارت ملی جهت پرداخت هزینه دادرسی

اگر همسر شما، نسبت به جهیزیه و اموال شخصی تان، مرتکب سوءاستفاده، تخریب، فروش بدون اذن مالک و … شده است؛ گروه تخصصی وکیل خانواده، می تواند از طریق مشاوره اطلاعات مفید و سودمندی را در این رابطه، در اختیارتان قراردهد.

0

امتیاز کاربر: اولین نفر باشید !

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد.

دکمه بازگشت به بالا