خداوند متعال در آیه سوم سوره شریفه نساء، اگرچه اجازه داده است که مردان تا چهار همسر را با ازدواج دائم به عقد خود در بیاورند اما در ادامه میفرماید: «اما اگر مىترسید عدالت را رعایت نکنید تنها به یک همسر اکتفا کنید.» این حکم الهی در متون شرعی و حقوقی اسلام هم آمده است و چند همسری اگرچه مجاز شناخته شده، ولی شرایطی برای آن در نظر گرفته شده است.
قوانین حمایت از خانواده در مورد ازدواج مجدد
تا پیش از تصویب قانون حمایت از خانواده در سال 1346 منعی برای چند همسری مردان وجود نداشت اما برای اولین بار در ماده 14 این قانون، ازدواج مجدد مردان منوط به اجازه دادگاه شد و دادگاه هم با تحقیق از زن فعلی مرد و احراز تمکن مالی و احراز اجرای عدالت بین همسران توسط وی، میتوانست به مرد اجازه ازدواج مجدد دهد؛ البته ازدواج بدون اجازه دادگاه هم برای مرد میتوانست مجازات در پی داشته باشد.
این مقررات با تصویب قانون حمایت از خانواده مصوب 1353 هم ادامه پیدا کرد و در ماده 16 این قانون، ازدواج مجدد مردان را منوط به شرایطی کرد. نکته مهم این بود که پس از پیروزی انقلاب اسلامی، اگرچه لایحه قانونی تشکیل دادگاههای مدنی خاص در اول مهرماه 1358 به تصویب رسید و در آن بر اجرای مقررات شرعی در خصوص ازدواج و طلاق تاکید شد، اما هیچگاه قانون حمایت از خانواده مصوب 1353 نه در لایحه سال 58 و نه در نظریات بعدی شورای نگهبان خلاف شرع اعلام نشد و اعتبار آن باقی ماند. با این وجود، در بازنگری قانون حمایت از خانواده در سال 91، عدهای در تلاش بودند تا شرط رضایت همسر اول و اجازه دادگاه را از قانون حذف کنند تا مسیر برای ازدواج مجدد هموارتر شود؛ البته این بار وقتی در ماده 23 لایحه پیشنهادی، نمایندگان مجلس شرط اجازه دادگاه را لحاظ کردند، شورای نگهبان با آن مخالفت کرد و آن را خلاف شرع دانست. رفت و آمدهای لایحه حمایت از خانواده بین مجلس و شورای نگهبان در نهایت به حذف ماده 23 جنجالی در این قانون منجر شد تا همان قانون سال 1353 در خصوص ازدواج دوم پا برجا بماند.
هدف از این مقاله این است که شما مخاطبان عزیز را با مبحث ازدواج مجدد در شرایط مختلف آشناتر کنیم؛ پس تا پایان این مقاله با ما همراه باشد.
ازدواج بعد از طلاق
بسیاری از افراد مطلقه، تمایل به تشکیل دوباره زندگی مشترک و ازدواج مجدد دارند. آنها همواره ترسی ناشی از شکست قبلی همراه علاقه شخصی خود به ازدواج دارند.
شرایط ازدواج مجدد بعد از طلاق
شرایط ازدواج مجدد برای زنان مطلقه یا زنانی که شوهر آن فوت کرده است، تنها شامل این است که زن ۳ ماه عده پس از جدایی نگاه دارد و به محض دیدن عده سوم می تواند به عقد مرد دیگری درآید. همچنین برای مردان در مورد ازدواج با زن مطلقه، آن ها باید صبر کنند تا عده زن گذشته و سپس او را عقد کنند. یکی از مهم ترین چالش های ازدواج مجدد مردان بعد از طلاق، عدم تمایل آنها به ازدواج است. در واقع مردان بعد از طلاق، شانس کمتری برای ازدواج مجدد نسبت به زنان دارند و این مسأله میتواند دلایل اخلاقی, روانی و فرهنگی زیادی داشته باشد.
مواردی که مرد میتواند در صورت داشتن همسر مجددا ازدواج کند
- رضایت همسر اول
- عدم قدرت همسر اول به ایفای وظایف زناشویی
- عدم تمکین زن از شوهر
- ابتلاء زن به جنون یا امراض صعب العلاج موضوع بندهای ۵ و۶ ماده ۸: (۵- ابتلا هر یک از زوجین به امراض صعب العلاج به نحوی که دوام زناشویی برای طرف دیگر در مخاطره باشد. ۶- جنون هر یک از زوجین در مواردی که فسخ نکاح ممکن نباشد.)
- محکومیت زن وفق بند ۸ ماده ۸: (محکومیت زن به حکم قطعی به مجازات پنج سالحبس یا بیشتر یا به جزای نقدی که بر اثر عجز از پرداخت منجر بهپنج سال بازداشت شود یا به حبس و جزای نقدی که مجموعا منتهی به پنج سال یا بیشتر حبس و بازداشت شود و حکم مجازات در حال اجرا باشد.)
- ابتلاء زن به هر گونه اعتیاد مضر برابر بند ۹ ماده ۸: (ابتلا به هرگونه اعتیاد مضری که به تشخیص دادگاه به اساس زندگی خانوادگی خلل وارد آورد و ادامه زندگی زناشویی را غیر ممکن سازد.)
- ترک زندگی خانوادگی از طرف زن
- عقیم بودن زن
- غائب مفقودالاثر شدن زن برابر بند ۱۴ ماده ۸: (در مورد غایب مفقودالاثر با رعایت مقررات ماده ۱۰۲۹ قانونمدنی)
ازدواج مجدد با همسر سابق
ازدواج مجدد با همسر سابق بعد از طلاق، در صورتی که تعداد طلاق کمتر از ۳ عدد باشد، از لحاظ قانونی منعی ندارد و تنها زوجین زیر نظر مشاور باید آثار روحی و روانی و احتمالات شکست و موفقیت این ازدواج را بررسی نمایند.
تاثیر ازدواج مجدد در مهریه
پس از درخواست مهریه از جانب زن، گاهی اوقات و تحت شرایطی امکان قسطی کردن آن وجود دارد. این مورد ممکن است به دلایل مختلفی اتفاق بیفتد؛ اما به شرطی که در اوضاع و احوال مالی مرد و شرایط زندگی او تغییری رخ داده باشد، درخواست تعدیل مجدد مهریه می تواند به دادگاه ارائه شود. این شرایط باید به حدی باشد که تغییراتی اساسی را شامل شود، در غیر این صورت، دادگاه به آنها توجهی نخواهد کرد. ازدواج مجدد مرد نیز از آن دسته تغییراتی است که وضعیت مالی او را به شدت تحت تاثیر قرار خواهد داد. بنابراین، در صورتی که مرد مشغول پرداخت مهریه به همسر دیگر و یا سابق خود باشد و ازدواج مجدد نماید، می تواند درخواست تعديل مهریه را به دادگاه ارائه نماید. در این صورت دادگاه پس از بررسی شرایط به وجود آمده و تغییرات موجود در اوضاع مالی مرد، اقساط مهریه را تغییر خواهد داد.
نمونه دادخواست ازدواج مجدد
خواهان : زوج
خوانده : زوجه – مجهول المکان
وکیل یا نماینده قانونی : ……… وکیل پایه یک دادگستری
خواسته یا موضوع و بهای آن : تقاضای صدور اجازه ازدواج مجدد زوج
دلایل و منضمات دادخواست (مدارک) :
1- فتوکپی مصدق شناسنامه
2- فتوکپی مصدق کارت ملی
3- فتوکپی مصدق رونوشت عقدنامه
4- وکالتنامه
5- وکالتنامه رسمی
شرح دادخواست
ریاست محترم دادگاهپ
با سلام و تقدیم احترام
به استحضار عالی می رساند؛ موکل آقای ……….. با خانم ……….. در تاریخ 74/03/02 به عقد دائم یکدیگر درآمده اند. خانم ……… در امریکا درخواست طلاق نموده و در تاریخ 24 مه 2010 (89/03/03) طلاق امریکایی می گیرند که فتوکپی مصدق طلاقنامه ضمن دادخواست هست. موکل آقای ……… هم به موجب قوانین ایران دادخواست طلاق نموده اند (کلاسه پرونده ………..) که در جریان هست. با عنایت به مطالب فوق و جدا بودن طرفین از هم آقای ………… تقاضای ازدواج مجدد دارند لذا از آن مقام تقاضای رسیدگی و صدور حکم را تقاضا دارند.
نمونه رای دادگاه ازواج مجدد
پرونده کلاسه ……… :
مرجع رسیدگی : شعبه 268 دادگاه عمومی مجتمع قضایی خانواده 2 ونک (تهران)
دادنامه شماره ……………
خواهان : آقای …………..با وکالت …………… به نشانی……………….
خوانده : خانم ………….. به نشانی مجهول المکان
خواسته : اذن در ازدواج
نسبت به دعوی …………… علیه ……………. دایر بر اذن در ازدواج حکم به رد دعوا/بطلان دعوا/بی حقی خواهان صادر شد.
گردشکار: خواهان دادخواستی به خواسته فوق به طرفیت خوانده بالا تقدیم داشته که پس از ارجاع به این شعبه و ثبت به کلاسه فوق و جری تشریفات قانونی در وقت فوق العاده مقرر دادگاه به تصدی امضاءکننده زیر تشکیل شده است و با توجه به محتویات پرونده ختم رسیدگی را اعلام و به شرح زیر مبادرت به صدور رای می نماید.
متن رای دادگاه ازدواج مجدد :
در خصوص دادخواست آقای ………. باوکالت …………. به طرفیت ………….. فرزند ………..مجهول المکان به خواسته ازدواج مجدد با عنایت به محتویات پرونده و کپی سند نکاحیه و وجود علقه زوجیت دائم فی ما بین طرفین به سبب عقد نکاح محرز و مسلم می باشد در مورد خواسته با توجه به اینکه وکیل خواهان با حضور در دادگاه دلیل و بینه کافی و موثر که موجب ازدواج مجدد خواهان باشد به دادگاه ارائه نکرده است لذا دادگاه با توجه به مراتب فوق دعوی خواهان را با وکالت وکیل وارد نمی داند. به استناد ماده 1257 قانون مدنی حکم به بطلان دعوی خواهان اعلام می نماید. رای صادره وفق مقررات ظرف مدت بیست روز پس از ابلاغ قابل تجدیدنظر در محاکم تجدیدنظر استان تهران می باشد.