در بسیاری مواقع در هنگام ازدواج، خانواده زن هزینه‌ای غیر از مهریه را برای تهیه‌ی جهیزیه و همچنین برگزاری مراسم‌های مختلف در هنگام عقد بین زوجین از خانواده داماد دریافت می‌کنند که این مقدار به صورت توافقی است و به آن شیربها می‌گویند. البته گاه داماد به جای پرداخت وجه نقد، خرید برخی از اقلام جهیزیه را عهده دار می‌شود.
در دین اسلام به صورت مستقیم به موضوع شیربها اشاره نشده و پرداخت آن شرعاً دستور داده نشده است ولی اگر قبل از عقد داماد قبول کند که شیربها را بپردازد، پرداخت شیربها وظیفه‌ی اوست و باید آن را پرداخت نماید اما اگر داماد شیربها را با میل و رضایت ندهد؛ بلکه برای آن این کار را بکند که خانواده عروس مانع ازدواج آنان نشوند، در این صورت دریافت آن حرام است اما اگر حین نکاح و با رضایت و توافق طرفین تعیین شود اشکالی ندارد و جایز است.
نظر فقها در مورد شیربها چیست؟
امام خمینی: اگر شیربها را در مقابل عملی مثل سعی در ازدواج می‌گیرد یا با رضایت به او می‌بخشند، حلال است.
آیت‌الله مکارم شیرازی: اگر به صورت شرط ضمن عقد به هنگام خواندن عقد نکاح قید شود، جایز است.
آیت‌الله نوری همدانی: در صورتی که آن را به عنوان جعاله یا هدیه دهند، بلااشکال است.
آیت‌الله فاضل لنکرانی: اگر به عنوان جعاله اخذ شود، یا برای جلب رضایت پدر دختر، یا جلب رضایت خود دختر پرداخته شود، شرعاً اشکال ندارد و حلال است و اگر پول را جهت تهیه جهیزیه بگیرد و با آن جهیزیه تهیه کند، و همراه دختر به منزل زوج بفرستد، با رضایت زوج اشکالی ندارد، اما اگر پسر و دختر راضی به ازدواج باشند و پدر هم اصل ازدواج را اجازه دهد، ولی مبلغی را با زور و اجبار به عنوان اینکه رسم است، از زوج بگیرد، گرفتن آن جایز نیست و باید آن را به زوج پس بدهد و حتی اگر تلف شده باشد، باید مثل آن را پس بدهد.
آیت‌الله تبریزی: وجود این امر در ازدواج، ناشی از دلیل شرعی نبوده و نمی‌توان شوهر را ملزم به پرداخت آن کرد.
آیت الله صافی گلپایگانی: اگر شیربها را در مقابل عملی مثل سعی در ازدواج می‌گیرد یا با رضایت به او می‌بخشند، حلال است.
جعاله یا هبه ؟
آیت الله وحید خراسانی: اگر دادن و گرفتن شیربها به عنوان جعاله برای عمل مباحی باشد جایز و حلال است و عامل استحقاق آن را دارد و زوج بعد از دادن آن نمی‌تواند آن را پس بگیرد و اگر به عنوان جعاله نیست چنانچه زوج با طیب نفس و رضایت خود، شیربها را به نزدیکان دختر می‌دهد اگر چه برای جلب خاطر و راضی کردن نزدیکان باشد به جهت اینکه رضایت آن نزدیکان، فی‌نفسه مقصود است (مثل رضایت ولی در ازدواج بکر) یا به جهت اینکه رضایت دختر منوط به رضایت نزدیکان است (مثل وابسته بودن رضایت دختر به رضایت مادرش) و با ملاحظه این جهات زوج با طیب نفس و رضایت این مال را بذل می‌کند گرفتن آن جایز است ولی در این صورت زوج می‌تواند تا زمانی که مال بذل شده از ناحیه وی موجود است، مالش را پس بگیرد ولی اگر زوج به دادن شیربها راضی نیست و فقط به جهت استخلاص دختر شیربها را می‌دهد چون نزدیکان مانع از ازدواج هستند در حالی که دختر با همان مهریه راضی به ازدواج است در این صورت گرفتن و تصرف در شیربها حرام است و معصیت خدای متعال می‌باشد و زوج می‌تواند آن را پس بگیرد و حتی در صورتی که تلف شده می‌تواند بدل آن را مطالبه نماید.
آیت الله گلپایگانی: اگر شیربها را در مقابل عملی مثل سعی در ازدواج می‌گیرد یا با رضایت به او می‌بخشند، حلال است.
آیت الله بهجت: اگر جزو مهریه باشد یا به عنوان جعاله (تعهد به پرداخت مالی معین، در برابر انجام دادن کاری حلال و درخور اعتنای عقلا) باشد یا شرط ضمن عقد باشد، لازم الوفاء است. (در غیر این صورت) مربوط به تراضی طرفین است.
آیت الله خوئی: اگر در متن عقد شرط شود که زوج بدهد، صحیح و پرداختن آن لازم است.
نظر فقها در مورد استرداد شیربها چیست؟
همه مراجع: اگر با رضایت تمام بخشیده و عین مال هم هنوز باقی است و یا اینکه اصلاً با میل و رضایت نداده، می تواند از آنان پس بگیرد. اما اگر به عنوان جعاله داده نمی تواند.
آیت‌الله فاضل لنکرانی: آنچه به عناوین مختلف غیر از مهریه و زاید بر آن گرفته می‌شود، دو صورت دارد:
1- اگر به عنوان جعاله، اخذ شود، شرعاً اشکال ندارد و حلال است و زوج هم بعداً حق رجوع ندارد.
2- اگر برای جلب رضایت پدر دختر، یا جلب رضایت خود دختر می‌پردازد، گرفتن آن جایز است، ولی اگر زوج بخواهد می‌تواند آن را تا وقتی موجود است، پس بگیرد.
آیت‌الله بهجت: اگر به‌طوری که بیان شد لازم‌الوفا باشد، نمی‌تواند پس بگیرد.
تعیین شیربها به چه صورت می‌باشد؟
عموماً تعین شیربها به دو صورت انجام می‌گیرد:
1- شیربها علاوه بر مهر باشد: در این حالت شیربها جزوی از مهر نیست بلکه صرفا مقداری است که خانواده عروس به عنوان حق‌الزحمه از خانواده داماد دریافت می‌نمایند و همان طور که گفته شد اگر بدون رضایت باشد حرام و است.
2- شیربها جزوی از مهر باشد: در این صورت شیربها جزوی از مهر می‌باشد که والدین دختر نقداً آن را برای خرید جهیزیه دریافت می‌کنند در این صورت وجه نقد با اینکه به عنوان شیربها نامیده می‌شود در واقع جزوی از مهر حساب می‌شود و متعلق به زن است نه والدین.
