عقد چیست و انواع آن

انواع عقد بر حسب اثر حقوقی

یکی از تقسیمات که نسبت به مصادیق عقد انجام داده‌اند بر حسب اثر حقوقی است که به جای می‌گذارد. در همین راستا به تشریح این موضوع می‌پردازیم:

عقود تملیکی

عقد تملیکی عقدی است که انتقال مال از سوی طرفین در آن صورت می‌گیرد، به عبارتی عقدی است که هر یک از طرفین در ازای چیزی که می‌دهد، چیز دیگری دریافت می‌کند. عقدهایی چون بیع، اجاره، معاوضه، وصیت تملیکی و قرض مثال‌هایی از عقود تملیکی می‌باشند.

عقود عهدی

عقود عهدی به آن دسته از عقودی گفته می‌شود که به موجب آن یکی از طرفین متعهد به انجام کاری می‌گردد. عقودی چون ضمان، کفالت، حواله، نامزدی و تبدیل عهد از جمله این موارد هستند.

عقود اذنی

سومین مورد از این تقسیم‌بندی عقود اذنی می‌باشد. عقود اذنی در واقع به عقد‌هایی گفته می‌شود که در آنها تعهد و الزام وجود ندارد؛ بلکه بقای آنها ملزم به وجود اذن است و با برداشته شدن اذن آن عقد نیز فسخ می‌شود. در این عقود تحقق و قوام بسته به اذن و رضایت است. عقد‌هایی چون ودیعه، عاریه، وکالت و مضاربه از این قبیل عقود می‌باشند.

تفاوت عقد و قرارداد به چه صورت است؟

برای بیان تفاوت میان عقد و قرارداد ابتدا باید تفکیکی میان عقد‌های معین و غیرمعین قرار‌‌‌دهیم. زیرا موضوع اصلی عقد و قرارداد، عقود معین و غیر معین می‌باشد که این تفکیک هم از این همین جا به وجود می‌آید.
عقد و قرارداد در زبان غیرتخصصی یک معنا دارند، ولی در علوم حقوق منظور از اصطلاح عقد، عقود معین یعنی آن دسته از عقودی که در قانون مدنی چگونگی آن‌ها ذکر شده است همچون عقد بیع، عقد رهن، عقد وکالت، استعمال می‌شود در حالی که قرارداد در صورتی معتبر است که مخالف نظم عمومی همچون اخلاق حسنه و قانون آمره نباشد. بیان تعریف کامل از نظم عمومی بسیار دشوار می‌باشد اما به صورت کلی نظم عمومی عبارت است از مجموعه تأسیسات حقوقی و قوانین وابسته به جریان لازم، امور مربوط به کشور و اخلاق روابط مردم که اراده افراد جامعه در خلاف جهت آنها بدون تأثیر باشد. 
بنابراین به صورت آشکار نظم عمومی با منافع و مصالح جامعه مرتبط بوده و طبیعت آن به صورتی است که همه افراد باید آن را محترم شمرده و تجاوز به آن غیر‌ممکن باشد.